• Sassen in een notendop
• Afmetingen van sassen
• Draaikruisdeur als tochtsas
• Vloerafwerking van sassen
• Dubbele functies
• Sassen in beeld

"Bruikbaar voor iedereen in elke situatie."

Aanbevelingen:

Sassen of een beperkte, afgesloten ruimte met aangrenzende toegangsdeuren of (deur)doorgangen.

• Vrije doorgangsbreedte van minimaal 150cm, optimaal 180cm
  • Versmallingen bij obstakels: minimaal 120cm
• Vrije doorgangshoogte van minimaal 230cm
• Afmeting (tocht)sas:
  • Afhankelijk van het type deuren
  • Minimaal één vrije en vlakke draairuimte in elke sas
  • Aandacht voor de diameter van draaikruisdeuren als tochtsas
• Obstakels in sassen:
  • Mogen niet hinderen op de looproute
  • Volledig ingewerkt in de wanden
  • Respecteer de gebruiksruimte rond obstakels als deze een gebruiksfunctie hebben
• Niveauverschillen vermijden - enkel aan overgang tussen buiten- en binnenruimte toegestaan
• Afwerking:
  • Goede, niet verblindende verlichting
  • Kleurcontrasten inwerken tussen vloer en wanden, glazen oppervlakken voorzien van contrastmarkering
  • Timers voor automatische deurgehelen voldoende lang instellen

Regelgeving:

Binnen de regelgeving worden sassen niet concreet omschreven. Ze maken deel uit van de normen met betrekking tot ‘toegangen en deuropeningen’.

Art. 23 van de ‘Stedenbouwkundige Verordening betreffende Toegankelijkheid’ heeft betrekking op sassen.

Art. 15, 16, 17, 18 en 19 van de ‘Stedenbouwkundige Verordening betreffende Toegankelijkheid’ omvatten randelementen die betrekking hebben op sassen.

Lees artikel 12.

Lees artikels 15, 16 en 17.

Lees artikel 18.

Lees artikel 23.

Sassen zijn afgesloten zones op een (loop)route, steeds begrensd door deuren. De minimale afmeting (netto binnenruimte) is steeds afhankelijk van het type deur en bediening waarmee een sas gevormd wordt.

Indien het sas uitgevoerd wordt met het type automatische deuren, is een minimumafmeting van 150cmx150cm (na afwerking) het absolute minimum voor een vrije draairuimte, zodat manoeuvreren in een sas mogelijk is.

Voor gebouwen met een grotere doorstroom van bezoekers, is de breedte van een sas best minimum 180cm.  Zo kan ook een dubbele passage (met kruisende personen) in het sas vlot verlopen.

Voor sassen met manueel te bedienen deuren, moeten de draaivlakken en de nodige manoeuvreerruimten voor de bediening van deuren geïntegreerd worden in de afmeting van de sas. Dit zal zich vooral in de diepteafmeting uiten.

Puntversmallingen in sassen worden vermeden. Deze vormen een te groot obstakel in gebruik. Zijn ze wel aanwezig, zorg dan voor een minimale vrije doorgangsbreedte bij de puntversmalling  van 120cm. Ook obstakels zoals paraplubakken, infoborden of standaards moeten steeds vermeden worden.

Het gebruik van manueel te bedienen deuren voor een sas is voordeliger indien ze allen in dezelfde richting open gaan. Zo ontstaat er tussen de deuren onderling geen conflictsituaties of onveilige situatie door de draairichtingen van deurvleugels.

Lees aanbevelingen voor deuren.

Sassen en tochtsassen kunnen op verschillende manieren opgebouwd worden. Zij kunnen bestaan uit een geheel van gekoppelde draai- of schuifdeuren een draaikruisdeur of combinaties ervan.

Een sas met een draaikruisdeur (of tourniquets), kan een probleem vormen voor personen met én zonder beperking.

De ronddraaiende interne deurbladen of schotten hebben vaak een te grote draaisnelheid. De afmetingen van de compartimenten (interne vrije ruimte) zijn meestal te klein om universeel bruikbaar te zijn. De glazen wanden leveren mogelijk oriëntatieproblemen op en de stand en de draaisnelheid van de interne deurbladen of schotten zijn zeer moeilijk waarneembaar voor personen met een visuele beperking.

Een integraal toegankelijke sas vermijdt moeilijke situaties.

Indien men een rond tochtsas wil creëren, is het gebruik van een dubbele afgeronde automatische schuifdeur een beter systeem.

Gebruikers kunnen zich echter in het sas opstellen en hier wachten tot de volgende deur open gaat, zeker indien twee afgesloten zijden afzonderlijk van elkaar of pas na elkaar open gaan.

Respecteer steeds de nodige gebruiksruimte en opstelruimte van de deuren. Deze is gemakkelijk voor iedereen en noodzakelijk voor rolstoelgebruikers, ouders met kinderwagens, ouderen met een wandelstok, enzovoort.

Kiest men toch voor het gebruik van een draaikruisdeur (bijvoorbeeld voor een winkelcentrum of een ziekenhuis) dan moet rekening gehouden worden met de volgende criteria:

• Naast de draaikruisdeur wordt een alternatieve toegangsdeur voorzien die voldoet aan de aanbevelingen voor deuren.
• Zorg ervoor dat gebruikers op een gemiddeld stapritme en in rechte weg door de compartimenten kunnen rijden of lopen. Dit wil zeggen dat draaisnelheid ingesteld moet worden op het ritme van de zwakste gebruiker (0,3m/ sec).
• Voor de dimensionering van de diameter van de draaikruisdeur zijn onderstaande afmetingen een richtlijn:
  • 2 compartimenten – minimaal een straal van 135cm
  • 3 compartimenten – minimaal een straal van 175cm
  • 4 compartimenten – minimaal een straal van 195cm

Deze maatvoering laat toe dat een bezoeker de compartimenten vlot kan doorkruisen.

• Als extra voorziening kan er een vertrager op (de draaisnelheid van) de deur voorzien worden of een alternatief mechanisme dat het gebruik door personen met een handicap garandeert, zoals de deurbladen laten stoppen met draaien, interne deurbladen dwars of open plaatsen, door gebruik van een knop of op vraag.

Sassen kunnen op verschillende plaatsen in het gebouw voorkomen. Ze maken meestal onderdeel uit van de hoofdroute doorheen het gebouw. In die zin zijn aanbevelingen met betrekking tot afwerking van vloeroppervlakken gelijklopend aan die van (loop)routes.

Door hun intensieve gebruik en de vele handelingen een kleine ruimte, is het belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan de detaillering en de slijtweerstand van de vloerafwerking.

Detailleer het samenkomen van verschillende materialen. Hier ontstaat vaak de eerste slijtage, zoals het loskomen van profielen, het breken van tegels of het verzakken van de aansluiting tussen verschillende vloerbekledingen.

Gebroken tegels vormen één van de meest voorkomende obstakels op plaatsen waar veel passages zijn. Zorg voor een goede draagkrachtige ondergrond en een correct uitvoeringsprincipe. Plaats geen tegels in een volbed of met volledige verlijming, deze hebben meer kans op verzakkingen en tegelbreuk.

Vermijd ook verhoogde tussendorpels en slecht ingewerkte profielen.

Door hun specifieke functie liggen er in sassen die fungeren als inkomsas of tochtsas vaak droogloopmatten of andere types van vloermatten.

Vloermatten moeten voldoende stevig en robuust ingewerkt worden. Vooral de aansluiting met de binnenvloer en de buitendorpel is een groot aandachtspunt. De matten zelf zijn van het kortharig type en dienen rolstoelvast te zijn.

Lees aanbevelingen voor materialen en afwerking.

Als sassen of hallen ook gebruikt worden voor de plaatsing een bel of van geïntegreerde aanmeldzones, liftsas of traphal, dan mag het gebruik van deze functies de doorstroom voor andere gebruikers niet verhinderen.

Bij deze extra functies of elementen is voldoende gebruiksruimte voorzien, zodat de rechte doorgang mogelijk blijft.

Bij bankgebouwen met betaalautomaten zal deze situatie vaak voorkomen. Voorzie steeds voldoende gebruiksruimte en opstelruimte rond de automaten en plaats ze buiten de looproute van het sas.

Ook uit de wand stekende elementen zoals tabletten, een ingewerkte balie of toestellen mogen niet hinderlijk zijn. Indien zij meer dan 10cm uit de wand komen, vormen zij een obstakel voor personen met een visuele beperking en dienen zij aangekondigd te worden (door bijvoorbeeld contrast met de omgeving) of van op vloerniveau detecteerbaar te zijn (door bijvoorbeeld een neerwaartse kolom uit te werken rond het toestel).

Meer aanbevelingen voor inkomhallen of sassen met een onthaal- of ontvangstfunctie kan je vinden onder het item onthaalruimten.

Lees aanbevelingen voor bedieningselementen.

Lees aanbevelingen voor onthaalruimten.