Dossier "Aangepast toilet"
Januari 2013 |
|
Aangepast toilet
Sanitaire ruimten zijn misschien wel de meest kwetsbare ruimten in een gebouw. De bruikbaarheid en het comfort hangen steeds af van een goede keuze van de toestellen en een goede inrichting van de ruimte. Een ruimte die bijvoorbeeld wel groot genoeg is, maar waarin de toestellen slecht opgesteld zijn, zal altijd inboeten in bruikbaarheid.
Een aangepast of rolstoeltoegankelijk toilet is voornamelijk van belang voor personen met een beperking die gebruik maken van bijvoorbeeld een rolstoel, maar biedt ook voor heel wat andere personen een grote meerwaarde. Door er ook een opklapbare verzorgingstafel in te plaatsen, zullen ook jonge ouders er terecht kunnen. Zij hebben het niet altijd makkelijk om een plekje te vinden om kinderen te verschonen.
In een aangepast toilet is er naast een toiletpot best ook altijd een wastafel aanwezig. Dit zorgt er voor dat ook bijvoorbeeld personen met een stoma een private ruimte ter beschikking hebben voor de persoonlijke hygiëne.
Een aangepast toilet, zoals opgenomen in de regelgeving toegankelijkheid, is zodanig vorm gegeven dat er een variatie aan mensen, met heel wat verschillende mogelijkheden, terecht kunnen. Het kan dus voorkomen dat het aangepast toilet voor de ene persoon met een beperking ruim lijkt maar voor een andere persoon zeer krap of net bruikbaar is.
Elk toestel, zoals een toiletpot of een wastafel, vraagt een aantal elementen die van belang zijn om er als rolstoelgebruiker gebruikt van te kunnen maken. Eén van deze elementen is bijvoorbeeld de (beperkte) onderrijdbaarheid.
Een aangepast toilet vormgeven vraagt dus een aantal aandachtspunten in functie van het gebruik om een aantal valkuilen te vermijden. In dit dossier gaan we specifieker in op deze mogelijke valkuilen. Informatie met betrekking tot de algemene gebruiksruimten kan je nalezen op het onderdeel handboek van de website:
Lees meer over de gebruiksruimte rond de toiletpot
Lees meer over de gebruiksruimte rond de wastafel
|
Valkuilen voor de inrichting van een aangepast toilet
De kleinste maten (na afwerking) van een aangepaste toiletruimte zijn 165 cm x 220 cm. Deze zijn echt een minimum om een bruikbaar aangepast toilet te kunnen realiseren.
Bij deze maten is de manier waarop de ruimte ingericht wordt, de keuze en de plaats van de toestellen, dan ook van essentieel belang. Heel wat van deze fouten kunnen echter eenvoudig vermeden worden. De valkuilen kennen, helpt ze te voorkomen!
|
De ruimte is na afwerking te klein
Bij dit voorbeeld zijn de vrije ruimten, die een rolstoelgebruiker nodig heeft om te manoeuvreren, te klein.
|
De deur staat in de foute wand of de deur is niet goed gepositioneerd in de wand
Door de deur zo te positioneren, komt de bediening van de deur in het gedrang en kan het mogelijk zijn dat de beugels of de wastafel niet goed geplaatst kunnen worden. De ruimte zal hierdoor moeilijk bruikbaar zijn.
|
De toiletpot staat te ver uit de hoek
Bij deze oplossing kunnen de beugels niet juist geplaatst worden en kan het zijn dat de zijdelingse vrije transferruimte te beperkt is.
|
De plaatselijke voorzetwand is te breed
Indien de voorzetwand te breed uitgevoerd wordt, kan een rolstoelgebruiker niet volledig tot tegen de achterliggende wand rijden. Hierdoor komt hij niet goed op de toiletpot terecht of kan het zijn dat de afstand om een transfer vanuit de rolstoel te maken te groot is ...
|
De wastafel is fout in de ruimte geplaatst
Hierdoor kan een rolstoelgebruiker niet zijdelings of frontaal plaats nemen ten opzichte van de toiletpot.
In deze beperkte maatvoering van de ruimte moet ook steeds gekozen worden voor een los hangende wastafel, dus niet verwerkt in een tablet of met een kast!).
|
De vrije transferruimte is niet netto aanwezig
Hierdoor heeft een rolstoelgebruiker te weinig ruimte om de nodige manoeuvres te kunnen uitvoeren zoals bijvoorbeeld tot naast de toiletpot rijden of zich in de ruimte draaien om de handen te kunnen wassen aan de wastafel.
|
Onder een toestel door kunnen passeren
De mogelijkheid om met de voeten (en/of voetsteunen) of met de benen (vanuit zitpositie in een rolstoel) onder de toiletpot en de wastafel door te kunnen rijden bepalen mee de bruikbaarheid van een aangepast toilet. Ook voor het planmatig bepalen van de ligging van de vrije draairuimte aan de toiletpot en de wastafel is dit van belang.
|
Beperkt onderrijdbaar
Dit wil zeggen dat enkel de voeten en/of voetsteunen onder een object door kunnen passeren. Hiervoor is een vrije ruimte met een diepte van 20 cm en een hoogte van 20 à 30 cm nodig.
Voorbeelden van plaatsen waar een beperkte onderrijdbaarheid toegepast kan worden zijn: aan een toiletpot, aan een verdiepte kastplint of aan een automaat.
|
Onderrijdbaar
Dit wil zeggen dat men vanuit zittende positie, dus met de volledige benen, onder een object kan doorrijden of plaats kan nemen. Hiervoor is een vrije ruimte met een diepte van min. 60 cm, een hoogte van min. 70 cm en een vrije breedte van min. 90 cm nodig.
Voorbeelden van plaatsen waar een volledige onderrijdbaarheid toegepast moet worden zijn: aan een wastafel, een tafel of ter hoogte van het verlaagde deel van een onthaalbalie.
|
Planmatig draaicirkels tekenen in een aangepaste toiletruimte
Om de bruikbaarheid planmatig aan te tonen, wordt gevraagd om naast bijvoorbeeld de maten van de vrije transferruimten, ook een draaicirkel te tekenen. Maar waar moet je deze zetten?
Indien de toiletpot van een type hangtoilet is en er voldoende ruimte onder de pot aanwezig is, mag de vrije draairuimte planmatig gedeeltelijk onder de toiletpot door lopen. We raden dit echter steeds af, gezien dit niet altijd gegarandeerd kan worden. De draaicirkel buiten de toiletpot voorzien zorgt ook voor een zeer bruikbare marge in de ruimte.
Indien de wastafel goed onderrijdbaar is, mag de draairuimte planmatig ook deels onder de wastafel getekend worden. Ook hier proberen we echter steeds aan te geven dat het in de praktijk vrijwel nooit mogelijk is om de volledige diepte van de wastafel, dus tot tegen de wand, te benutten. Er is namelijk een verschil tussen de onderrijdbaarheid die nodig is om een kraan te bedienen (plaats nemen onder de wastafel) en de onderrijdbaarheid die nodig is om in de ruimte te kunnen draaien.
De laatste voorwaarde, kunnen draaien in de ruimte, zal steeds de meest bepalende zijn en toont ook aan dat ook ter hoogte van de wastafel de draaicirkel best slechts beperkt onder de wastafel door loopt.
|
Enter vzw - Belgiëplein 1 - 3510 Hasselt
Tel.: (011) 26 50 30 - Fax: (011) 87 41 39
E-mail: info@entervzw.be
|
|
Colofon
Dit dossier hoort bij de gratis nieuwsbrief die wordt uitgegeven door het Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid, Enter vzw, in opdracht van Gelijke Kansen in Vlaanderen. Als uitgever doen we er alles aan om de correctheid van de aangeboden informatie te verzekeren. Stelt u toch iets vast dat niet juist is of onvolledig, laat het ons dan weten via info@entervzw.be. Alvast hartelijk dank!
De uitgever is niet verantwoordelijk voor oneigenlijk gebruik door derden.
Indien u deze nieuwsbrief niet meer wil ontvangen, kan u zich via deze link uitschrijven: uitschrijven
|