Dossier "Toegangen en deuren"
april 2012 |
|
|
Toegangen en deuren
Toegangen en deuren zijn belangrijke elementen die bepalend zijn voor een goede toegankelijkheid van een gebouw. Een goede maatvoering en afwerking zijn de voorwaarden die ervoor zorgen dat ze gemakkelijk bruikbaar zijn in om het even welke situatie.
Personen met of zonder tassen, grote of kleine mensen, ouders met een kinderwagen of trolley, rolstoelgebruikers, personen die gebruik maken van hulpmiddelen zoals een kruk of wandelstok of gebruikers van een witte stok of assistentiehond moeten deuren op een ergonomische en veilige manier kunnen openen, sluiten of passeren.
Aan de hand van simulatievoorbeelden gaan we na welke bedieningsruimte er nodig is en waarom. Naast de draaideur bekijken we ook de schuifdeur in detail. Het is namelijk een misverstand dat schuifdeuren makkelijker in gebruik zijn dan draaideuren. Ook bestaat nog vaak de perceptie dat voldoende bedieningsruimte bij een schuifdeur minder van belang is of zelfs niet nodig is.
Om het belang van voldoende bedieningsruimte te illustreren maken we een aantal simulaties van de bewegingen die je uitvoert bij het openen en sluiten van een deur.
|
Gebruiksruimte bij het openen en sluiten van een deur
Voor het zelfstandig openen en sluiten van en deur heb je voldoende ruimte nodig. Om te zorgen dat deuren bereikbaar en bedienbaar zijn, zijn zowel draairuimte als zijdelingse opstelruimte van belang. Aan beide zijden van de deur moeten ze aanwezig zijn.
|
Zijdelingse opstelruimte
De vrije ruimte, gelegen aan krukzijde van de deur, is nodig om de deurkruk te kunnen bereiken en hanteren. Dit noemen we de zijdelingse opstelruimte.
Niet alleen voor een rolstoelgebruiker, maar ook voor een gebruiker met een loophulpmiddel is deze opstelruimte van zeer groot belang. Ze laat iemand toe vanuit stilstaande positie de deurkruk te bereiken. Het deurblad moet bovendien ook altijd zijdelings langs de stilstaande persoon kunnen opendraaien.
De zijdelingse opstelruimte moet min. 50 cm breed zijn en zowel aan de duw- als de trekzijde van de deur gelegen. Ze wordt gemeten (aan deurkrukzijde) vanaf de uiterste rand (aanslaglat) van het deurkader tot aan de wand. Is er geen wand maar een object in de ruimte dan wordt de opstelruimte gemeten tot aan dit object. Zowel vloer als wand moeten volledig vrij zijn van obstakels in hoogte, breedte en diepte.
|
Vrije draairuimte
Voor en na elke deur is voldoende manoeuvreerruimte nodig zodat een rolstoelgebruiker of persoon met een buggy zich kan opstellen om de deur vlot te bedienen. Algemeen gezien bestaat dit uit een vrije draaicirkel van 150 cm diameter.
Deze vrije draairuimte geeft ook de mogelijkheid om op een comfortabele manier om te keren als men voor een gesloten deur staat. Op deze manier moet men bijvoorbeeld niet achteruit rijdend terugkeren, maar kan men bij de deur vlot van richting veranderen.
Planmatig grenst de vrije draairuimte, aan de duwzijde van de deur, aan het deurblad. Aan de trekzijde grenst ze aan de deurzwaai. Je mag dus kiezen op welk punt de draairuimte raakt aan de deurzwaai. Op die manier is er de mogelijkheid om te opteren voor een horizontaal dan wel verticaal sas.
 
|
Simulatie openen en sluiten van een deur
Voor het zelfstandig openen en sluiten van een deur is er een opeenvolging van acties nodig. De simulatie hieronder geeft een idee van hoeveel acties dat wel zijn en hoeveel ruimte hiervoor nodig is.
Een rolstoelgebruiker heeft altijd de meeste ruimte nodig. De simulatie geeft de situatie weer van een persoon die gebruik maakt van een manuele rolstoel. Er zijn verschillende mogelijkheden om een deur te openen. We tonen er hier telkens één.
We bekijken zowel de draaideur als de schuifdeur.
|
Een draaideur openen vanaf duwzijde
Een rolstoelgebruiker verplaatst zich naar de deur. Hij gebruikt de ruimte voor de deur om de deurkruk vast te nemen en de deur te openen. Dit kan ook met een meer zijdelingse beweging. Na het ontsluiten van de schieter kan de deur met een beperkte beweging van de rolstoel verder opengeduwd worden.
Hij gaat door de deur. In de aangrenzende ruimte draait hij de rolstoel terug in de richting van de deur door gebruik te maken van de manoeuvreerruimte. Een draaicirkel van 150 cm doorsnede biedt voldoende ruimte hiervoor.
Hij verplaatst de rolstoel naar de kop van het openstaand deurblad, neemt deze vast en duwt de deur naar de deuropening toe.
Met de deurklink in de hand duwt hij de deur verder toe en sluit de deur door zijdelings plaats te nemen, vandaar de 50 cm opstelruimte. Na het sluiten van de deur moet hij opnieuw manoeuvreren om verder te gaan. Ook hier gebruikt hij een draaicirkel van 150 cm doorsnede.
|
Een draaideur openen vanaf trekzijde (Hier is de opstelruimte van essentieel belang)
Een rolstoelgebruikster verplaatst zich naar de deur. Zij gebruikt de zijdelingse opstelruimte om de rolstoel naast de deur te plaatsen en de deurkruk vast te nemen. De deur kan met een beperkte beweging naast de rolstoel opengetrokken worden.
Zij passeert de deur. In de aangrenzende ruimte draait zij de rolstoel terug in de richting van de deur door gebruik te maken van de manoeuvreerruimte (draaicirkel van 150 cm doorsnede).
Zij verplaatst de rolstoel opnieuw naar de deurkruk. Hiervoor moet zij opnieuw door de deur gaan. Zij neemt de deurkruk vast en trekt de deur naar zich toe terwijl zij met de andere hand de rolstoel achteruit rijdt. Dit is geen eenvoudige handeling. Soms maken rolstoelgebruikers gebruik van hun voeten om door kleine duwbewegingen het achteruit rijden te vergemakkelijken.
Eens de deur gepasseerd verplaatst zij de rolstoel opnieuw tot zijdelings naast de deurkruk. Zij neemt de deurkruk vast en sluit de deur. Na het sluiten van de deur moet zij opnieuw manoeuvreren om verder te gaan. Ook hier gebruikt zij een draaicirkel van 150 cm doorsnede.
|
Een schuifdeur openen en sluiten
Bij een schuifdeur is de manier van bedienen, meer dan bij een draaideur, afhankelijk van de fysieke mogelijkheden van een persoon (in welke mate kan men trekken, duwen…).
Een rolstoelgebruiker verplaatst zich naar de deur. Hij kan de deur recht benaderen of eerder zijdelings waarbij hij de zijdelingse opstelruimte gebruikt om de rolstoel naast de deur te plaatsen en de deurkruk vast te nemen. De deur kan met een beperkte zijdelingse beweging opengeduwd worden.
Hij passeert de deur.
In de aangrenzende ruimte draait hij de rolstoel terug in de richting van de deur door gebruik te maken van de manoeuvreerruimte (draaicirkel van 150 cm doorsnede).
Hij verplaatst de rolstoel opnieuw naar de deurkruk. Hiervoor maakt hij weer gebruik van de zijdelingse opstelruimte. Hij neemt de deurkruk vast en schuift de deur toe terwijl hij met de andere hand de rolstoel achteruit rijdt. Om de deur volledig te sluiten volgt hij de deurkruk en draait naar de andere zijde. Dit is geen eenvoudige handeling. Soms maakt een rolstoelgebruiker gebruik van zijn voeten om door kleine duwbewegingen het achteruit rijden te vergemakkelijken.
 
Na het sluiten van de deur moet hij opnieuw manoeuvreren om verder te gaan. Ook hier maakt hij gebruik van een draaicirkel van 150 cm doorsnede.
|
Enter vzw - Belgiëplein 1 - 3510 Hasselt
Tel.: (011) 26 50 30 - Fax: (011)87 41 39
E-mail: info@entervzw.be
|
|
|
Colofon
Dit dossier hoort bij de gratis nieuwsbrief die wordt uitgegeven door het Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid, Enter vzw, in opdracht van Gelijke Kansen in Vlaanderen. Als uitgever doen we er alles aan om de correctheid van de aangeboden informatie te verzekeren. Stelt u toch iets vast dat niet juist is of onvolledig, laat het ons dan weten via info@entervzw.be. Alvast hartelijk dank!
De uitgever is niet verantwoordelijk voor oneigenlijk gebruik door derden.
Indien u deze nieuwsbrief niet meer wil ontvangen, kan u zich via deze link uitschrijven: uitschrijven
|