Eén van de belangrijkste acties om te werken aan toegankelijkheid is nieuwe en/of lopende processen op een goede manier sturen. De kwaliteit van de voorgestelde oplossingen wordt namelijk al bepaald vanaf de eerste beslissingen of principes die je hanteert in een beleid of management.

Voor de bouw, de uitbating en het onderhouden van de meeste projecten zien wevandaag  twee pistes naar voorkomen. Beiden zeer verschillend voor wat betreft de aansturing, de vorm van samenwerken, de opmaak van het bouwdossier en de wijze waarop het gebouw tot stand komt. Ook voor het succesvol verwerken van het thema toegankelijkheid zijn er voor- en nadelen aan verbonden!

Integraal project samenwerking publiek-privaat

Meer en meer werken bouwheren met Design&Build (DB) of Design&Build&Finance&Operate (DBFO) processen. Ook heel wat andere tussenvormen komen voor. Deze aanpak stoelt meestal op de sleutelwoorden: sneller, efficiënter en goedkoper. Je vertrekt vanuit een scherp geschreven opdracht (integraal) en zet daarna snelle stappen.

• Inzake toegankelijkheid moet je op dezelfde golf surfen en scherp aansturen, tussenin en op het einde van de rit is er slechts een beperkte mate van onderhandeling mogelijk. Wat niet in de offerte staat beschreven als eis of wens, zal je nadien niet zo eenvoudig meer kunnen inpassen:
• Neem de ambitie inzake toegankelijkheid vanaf de start mee op en definieer zo goed mogelijk. Zowel voor het gebouw als de uitbating nadien.
• Zorg voor garanties, zowel tussentijds als op het einde van de rit. Je kan die in principe aansturen via de initiële offertevraag, contracten… Het plan van aanpak moet vanaf de start duidelijk zijn en als voorwaarde in de opdracht zijn opgenomen. Enkel zo bewaak je de kwaliteit van de investering.
• Beoordelen van dergelijke dossiers is meestal omslachtiger. Hiervoor kan je je als bouwheer laten bijstaan door experten zoals Inter en kan je binnen de procedure de nodige vragen stellen, bijsturen…

Gefaseerde aanpak in opeenvolgende stappen

Bij deze piste werk je meer met opeenvolgende stappen en kan je als bouwheer wat meer het heft in eigen handen nemen. Je omschrijft zelf je wensen, stelt een ontwerper aan, maakt samen een Pve en/of ontwerp op enz.

• Het proces duurt meestal iets langer waardoor je meer jan onderhandelen en bijsturen. Voor de toegankelijkheid van het gebouw is dit zeker een pluspunt omdat je meer stap per stap kan werken.
• Het blijft essentieel om toegankelijkheid van bij de start op de kaart te zetten. Het eerste ‘contract’ dat je vastlegt moet daar dus al uitspraken over doen, onder welke vorm dan ook.
• In deze trajecten stelt de bouwheer vaak zelf een adviestraject inzake toegankelijkheid voor. Deze moet echter ook in alle vervolgstappen van het verhaal worden bevestigd en vastgelegd.

Toegankelijkheid bekom je door een doorgedreven aandacht in elke stap van het proces. Onderstaande tabel toont voor de verschillende stappen in een bouwproces acties die je kan inzetten om de toegankleijkheid te bewaken.

Ook bij renovaties streven we naar het zo veel als mogelijk verhogen van de (fysieke) toegankelijkheid. Zowel bij kleinere als grotere werken kan je namelijk heel wat verbeteringen aanbrengen. Belangrijk daarvoor is te starten vanuit een correcte analyse van de bestaande situatie en de noden voor de toekomst. Samen met de werken die nodig zijn, kan je een doelgericht en haalbaar strategisch plan van aanpak opmaken.

Je communicatiemiddelen zoals een website of brochure kan je bijvoorbeeld sneller en gemakkelijker wijzigen dan het aankopen van extra hulpmiddelen of het ontbreken van een goede toegang. Moet je nog vijf of tien jaar overbruggen met het oude gebouw voor je overgaat tot een nieuwbouw, dan kan je misschien beter zoeken naar ‘quick wins’ zoals een beter kleurgebruik, een verbeterde verlichting of akoestiek.

Ga je voor grotere werken met een structurele impact of uitbreidingen, kies dan zeker voor een integrale herziening van de toegankelijkheid van je gebouw. Juist daar vermijd je onrendabele kosten op termijn. Een strategisch plan van aanpak zoekt steeds een goede verhouding tussen de investering die nodig is om knelpunten op te lossen en de winst die je boekt.

Een professionele aanpak is steeds aan te raden. Een eerste toets kan gebeuren door de 'Keten van toegankelijk' na te gaan.