Verder Bladeren
Naar Top
Terug Bladeren
 
 
 

Douche in een notendop

Aanbevelingen:

Indien we spreken over douches, dan hebben we het enerzijds over de ruimte waarin de douche zich bevindt, anderzijds over de douchezone op zich.

  • Per sanitair blok minimum één aangepaste douche, zowel één bij de dames als één bij de heren
  • Gelegen in de buurt van een aangepast toilet, of aangepast toilet in de ruimte aanwezig
  • Afmetingen individuele doucheruimte afhankelijk van de gebruiksruimte en de bijkomende toestellen
  • Deur steeds naar buiten draaiend
  • Minimum één vrije draairuimte in de ruimte:
    • Aan het douchezitje in de douchezone
  • Organisatie douche:

    • Douchezone is optimaal gelegen in een hoek
    • Douchezone maximaal 2% hellend in functie van de afwatering
      • Drempelloze aansluiting met omliggende vloer doucheruimte
    • Transferruimte:
      • Naast douchezitje minimum 90 cm
      • Voor douchezitje minimum 120cm
    • Opklapbaar douchezitje aan de wand:
      • Afmeting 40 (B) x 45 (D) cm met een zithoogte van 50cm boven het vloerniveau
      • As douchezitje op 45cm uit de inwendige hoek
  • Afwerking:
    • Douchekraan binnen de reikwijdte, op maximaal 55cm uit de hoek van de douchezone
    • Kraan met eenvoudig grijpbare bedieningsknoppen:
      • Hendelkraan voor gemakkelijke bediening
      • Thermosstatische kranen voor de veiligheid
    • Douchekop instelbaar in de hoogte vanuit zittende houding
    • Beugels correct plaatsen ten opzichte van de kraan en het douchezitje
    • Kleurcontrast tussen toestellen en omgeving
    • Wastafel:

Regelgeving:

Art. 12, 29/2, 30, 31 en 31/1 van de ‘Stedenbouwkundige Verordening betreffende Toegankelijkheid’ hebben betrekking op de aangepaste douche.

Lees artikel 12.

Lees artikels 29/2, 30, 31 en 31/1.

 
 
 

De doucheruimte

Aangepaste doucheruimten worden best voorzien in de buurt van de andere sanitaire ruimten zoals toiletten en kleedruimten, geïntegreerd of in combinatie ermee.

In een individuele doucheruimte is ruimte voorzien voor volgende functionele eisen:

Ruimte voor omkleedfunctie

Om zich te kunnen omkleden gaan we uit van de aanwezigheid van dezelfde basiselementen die ook in de kleedruimte omschreven worden (zitelement, kapstok,…) en de nodige ruimte ervoor en/of plaatsingsruimte ernaast.

Lees aanbevelingen voor kleedruimte.

Ruimte voor douchen

We beperken ons tot de afmeting van de douchezone en hoe we er kunnen geraken. Indien tussen de omkleedfunctie en de douchefunctie een deur of deuropening is, moet deze voldoen aan de afmetingen die voor deuren van toepassing zijn. Bijkomend aan de douchefunctie wordt best ook een wastafel met spiegel voorzien.

De structurele afmeting van de doucheruimte is afhankelijk van de combinatie van functies die naast de basis extra worden voorzien. Enkele voorbeelden van minimale afmetingen (na afwerking) voor een goed bruikbare en aangepaste douche:

  • Indien enkel een individuele douche:
    • Minimum 190 (B) x 195 (D) cm
  • Indien een doucheruimte in combinatie met een aangepast toilet:
    • Minimum 220 (B) x 225 (D) cm

Tekening doucheruimte

 

 

 

 

 

 

Let wel, bij deze afmetingen gaan we ervan uit dat de gebruiksruimten rond de toestellen ook benut wordt als ruimte om zich om te kleden. Er is geen structurele ruimte voorzien voor een zitelement.

Om een dergelijke beperkte ruimte te gebruiken wordt van de persoon met een beperking een vrij grote zelfstandigheid verwacht. In die zin kunnen zij vrijwel nooit een universele bruikbaarheid voor iedereen garanderen, gezien hiervoor een (structureel) grotere ruimte gewenst is.

 
 
 

Gebruiksruimten in de doucheruimte

De gebruiksruimten in de doucheruimte zijn deels vergelijkbaar met die van het aangepast toilet.

Enerzijds is er voldoende ruimte nodig om te douchen (een transfer uitvoeren, douchekraan bedienen); anderzijds is plaatsingsruimte nodig om de rolstoel buiten de waterstraal te plaatsen tijdens het douchen.

Ligging douchezone

De douchezone is de natte zone in de ruimte, waar de douchekraan, de douchegordijn en het douchezitje geplaatst worden. Deze zone kan zowel de volledige ruimte als slechts een deel van de doucheruimte omvatten. Omvat ze slechts een deel, dan is zij best minimaal 120cmx120cm groot.

In tegenstelling tot een aangepast toilet, waar we kunnen kiezen voor een meer multifunctionele uitvoering met twee transferzijden, kan dit in een douche niet.

Vanaf het douchezitje (zittende positie) moet de douchekraan te bedienen zijn. Daarvoor is de douchezone best in een hoek gelegen.

Europe hotel - douchezone in de hoek, hendelkraan en verstelbare douchekop

We moeten dus één gebruiksrichting kiezen: het douchezitje tegen de rechterwand en de kraan tegen de linkerwand, of omgekeerd. Indien er meerdere douches zijn, integreer dan verschillende gebruiksrichtingen. Zorg hierbij voor flexibele oplossingen, zoals bijvoorbeeld het spiegelen van dezelfde ruimten die naast elkaar gelegen zijn.

Transferruimte

Bij het douchezitje is ruimte nodig zodat een rolstoelgebruiker zich kan opstellen (zijn rolstoel positioneren) om een transfer naar het douchezitje te maken.

Deze transferruimte is zowel naast het zitje als ervoor voorzien. De vrije ruimten worden gemeten vanaf de rand van het douchezitje tot aan de tegenoverliggende wand of het sanitaire toestel.

Tekening transferruimte

 

 

 

 

 

 

 

 

Vrije draairuimte

In de doucheruimte is minstens één vrije draairuimte. Deze is best gelegen aan het douchezitje, buiten de zone die voorzien is voor andere toestellen of functies.

Bij een combinatie van kleedruimte en doucheruimte, moet in beide delen een vrije draairuimte zijn.

Omdat het douchezitje op een zithoogte van 50cm hangt, mag de vrije ruimte onder het zitje als beperkt onderrijdbaar beschouwd worden. Zo kan de afmeting van de ruimte beperkter blijven.

Indien de wand waartegen het douchezitje bevestigd wordt niet voldoende draagkrachtig is, is een extra steun onder het zitje nodig. Op dat moment is het zitje niet meer onderrijdbaar.

 
 
 

Ondergrond van de douche

Omdat doucheruimten per definitie natte ruimte zijn, is de ondergrond uitgewerkt in antislipmateriaal, dat bovendien onderhoudsvriendelijk is.

Belangrijk is dat de zone van de omkleedfunctie drempelloos overloopt in de douchezone. De douchezone zelf wordt lichthellend (maximaal 2% helling van de vloer) uitgevoerd in functie van de afwatering.

Op deze manier wordt vermeden dat de volledige doucheruimte onder water staat. Hierdoor blijft een droge zone behouden die gebruikt kan worden voor omkleden. Ook gevaarlijke situaties (zoals slippen en vallen) worden vermeden.

Is een douche gelegen in een kleedruimte of in een sportinfrastructuur (sporthal of zwembad) dan is het belangrijk overal antislip en onderhoudsvriendelijke materialen te voorzien. Ook dient men bijzondere aandacht te besteden aan de detaillering van de route naar het zwembad of de weg naar de kleedruimte en doucheruimte.

 
 
 

Afwerking van de douche

Douchezitje

Door het douchezitje (eventueel met rugsteun) kan een gebruiker douchen vanuit zittende houding. Wordt een opklapbaar (vast aan de wand) of verwijderbaar douchezitje voorzien, zal de ruimte multifunctioneel zijn. Iedereen kan er gebruik van maken, maar ook een rolstoelgebruiker die liever een doucherolstoel gebruikt dan een douchezitje.

De plaatsing van het douchezitje ten opzichte van de wand is belangrijk. Ergonomisch gezien is achter ons reiken voor niemand een goede houding, naast ons reiken met de arm wel.

Het douchezitje wordt geplaatst in de hoek van de douchezone, de kraan en de sproeikop bereikbaar op de naastgelegen wand.

Naast het douchezitje (aan de hoekzijde) moet enerzijds voldoende ruimte over blijven om met ons lichaam handelingen uit te voeren zonder de wanden te raken, anderzijds moet de beugel bereikbaar blijven.

Er zijn op de markt veel soorten beugels en zitjes te koop. De combinatie vaste beugel op de wand en een verplaatsbaar douchezitje kan een praktische oplossing bieden met het oog op het creëren van een multifunctionele douchecel.

Hoeve Huys – verplaatsbaar douchezitje met rugsteun

Beugels

Net als in het aangepast toilet is het in doucheruimten noodzakelijk om beugels te voorzien. Dit zijn vaste beugel(s) op de omringende wanden.

Een alternatief voor vaste beugels zijn opklapbare armleuningen op het douchezitje zodat deze de steunfunctie mee vervullen.

alfonsinehoeve - opklapbare armleuningen als alternatief voor beugels

Bediening van de kraan en douchekop

De douchekraan is best een hendelkraan (één of twee hendels, afhankelijk van het type kraan). Deze is eenvoudig te bedienen, ook met een verminderde handfunctie. Kranen met draaiknoppen moeten vermeden worden.

De douchekop is instelbaar (niet vast), geplaatst op een glijstang, zodat de hoogte door de persoon zelf bepaald kan worden.

Europe hotel - hendelkraan bedienbaar vanop het douchezitje; in de hoogte verstelbare douchekop

Let er bij de plaatsing op dat zowel de kraan als de douchekop zich binnen de reikwijdte bevinden van de persoon die deze moet bedienen (van op het douchezitje).

 
 
 

De toegang tot de doucheruimte

De toegangsdeur tot een doucheruimte is volledig congruent te voorzien zoals die van het aangepast toilet en vragen dezelfde ruimtelijke eisen als voor elke andere binnendeur.  

De ruimte die nodig is om de deur te bedienen (aan de binnenzijde van de deur) mag de bruikbaarheid van de aangepaste douche en zijn toestellen niet hinderen.

Op de binnenzijde van de deur wordt een horizontale beugel geplaatst, zodat een persoon met een beperking de deur makkelijk kan dichttrekken. De beugel staat optimaal op een hoogte van 90cm t.o.v. de vloerpas. De deur moet bovendien makkelijk, met weinig kracht te bedienen zijn.

Lees aanbevelingen voor deuren.

Lees aanbevelingen voor bedieningselementen.

 
 
 

Gemeenschappelijke doucheruimten

Indien we spreken over infrastructuren zoals campings, sportinfrastructuren en zwembaden maken gemeenschappelijke (collectieve) douches vaak deel uit van de sanitaire voorzieningen.

Met een gemeenschappelijke doucheruimte bedoelen we één ruimte of zone (enkel douchefunctie) voor meerdere personen tegelijk. Vaak sluiten deze ruimten aan op individuele of gemeenschappelijke kleedruimten, soms in combinatie met toiletten en/of wastafels.

Principeschets gemeenschappelijke douche- en omkleedruimte

Plaatsing douchekoppen

Gemeenschappelijke doucheruimten hebben veelal voorzieningen die allen op één wand gelegen zijn. Vaste douchekoppen bijvoorbeeld, geplaatst op een bepaalde afstand van elkaar en allemaal op dezelfde hoogte.

Voorzie de douchekoppen of sproeiers optimaal ook hier instelbaar op een glijstang.

De ruimte die elke persoon ter beschikking heeft om onder de waterstraal (naast elkaar) te staan moet een minimaal comfort geven (douchekoppen minimaal 90cm uit elkaar).

Daarnaast dient men ook de bediening van deze douchekoppen op een eenvoudige manier te voorzien, bijvoorbeeld door middel van een sensor of eenhendelkraan. Vermijd drukknoppen omdat ze vaak ingedrukt moeten blijven en dat beperkt personen in hun mogelijkheden. Ook is een krachtige drukfunctie niet voor iedereen mogelijk.

Opklapbaar douchezitje

Ook in deze gemeenschappelijke ruimten wordt optimaal een douchezitje voorzien. Hiervoor kan men gebruik maken van een opklapbaar of verplaatsbaar zitje dat geen belemmering vormt voor personen die dit niet nodig hebben.

Het is zeker een meerwaarde omdat iedereen, en in het bijzonder ouderen of ouders met kinderen, er gebruik van kunnen maken.

Indien dit zitje in een hoek van de ruimte voorzien wordt, houd dan rekening met de principes die bij de individuele douche omschreven zijn. Zo is het gebruik veiliger en hoeft men niet achter zich te reiken om de kraan te bedienen.

Vrije draairuimte en doorgangsbreedte

De vrije draairuimte in deze gemeenschappelijke ruimten is meestal in orde maar houd er toch rekening mee dat de route naar de douchekoppen en het douchezitje voldoende breed is.

Voldoende ruimte is niet enkel noodzakelijk voor rolstoelgebruikers, het geeft ook een meer comfort aan doorsnee bezoekers, bijvoorbeeld voor ouders met kinderen bij een zwembad.

Ook de routes naar de gemeenschappelijke ruimten dienen voldoende breed en zonder drempels voorzien te worden.  

Accessoires

Veel meer dan bij individuele douches, zijn bij gemeenschappelijke douches zoals in zwembaden een aantal extra afwerkingselementen aanwezig.

Voorzie kastjes of lockers, een wastafel en een zone voor het opbergen van kapstokken die bereikbaar en op een goede bedieningshoogte geplaatst zijn.

Haardrogers worden optimaal onderrijdbaar en op verschillende hoogten of in de hoogte verstelbaar voorzien. Dit is handig voor iedereen. Indien men moet betalen om gebruik te maken van de haardroger, moet ook rekening worden gehouden met de plaatsingshoogte van de inwerpgleuf voor het geld.

In hoogte verstelbare haardrogers

Lees aanbevelingen voor bedieningselementen.

 
 
 

Douche in beeld